 
|
|
|
 |
Ukształtowanie powierzchniW krajobrazie Japonii dominują góry i wyżyny, zajmujące około 90% obszaru, w tym 10% to góry wysokie. Wyspy Japońskie stanowią bowiem nawodną część potężnego łańcucha górskiego, który wznosi się z dna oceanu na wysokość 12 000 m. W żadnej części kraju niziny stanowiące ok. 10% powierzchni nie są na tyle duże, aby sięgały aż po horyzont. Najbardziej wysunięta na północ, rozległa wyspa Hokkaido poprzecinana jest pasmami górskimi: Kitami na północy, Hidaka na południowym wschodzie i Teshio na zachodzie, które mają przebieg południkowy. W centrum wyspy znajduje się wulkaniczny masyw gór Ishikari z najwyższym szczytem Asahi (2 291 m n.p.m.), a także mniejsze pasmo Yubari. Góry Teshio od pozostałych rozdziela dolina aluwialna rzeki Ishikari (268 km) – trzeciego najdłuższego cieku Japonii. Otaczająca jej ujście nizina jest skupiskiem większości mieszkańców wyspy z największym miastem – Sapporo. Większe obszary nizinne zajmują ponadto zachodnią część Hokkaido, a na północnym wschodzie w głąb Morza Ochockiego wcina się górzysty półwysep Shiretoko. Natomiast południowo-zachodnią część dawnego Ezo stanowią półwyspy Shakotan i Oshima.
Cieśnina Tsugaru (szer. 19,5 km) oddziela Hokkaido od największej wyspy archipelagu – Honsiu, zajmującej 61% powierzchni kraju. W jej północnej części zwanej Tohoku, której początek wyznaczają półwyspy: Shimokita i Tsugaru, przebiegają południkowo wzdłuż poszarpanego, klifowego wybrzeża wschodniego góry Kitakami, a przez środek owego regionu góry Ou. Oba pasma będące kontynuacją gór na Hokkaido rozdzielone są nizinną doliną uchodzącej do Pacyfiku rzeki Kitakami, w której południowej części znajduje się główne miasto regionu Tohoku – Sendai.
Pośród nadbrzeżnych nizin północno-zachodniego wybrzeża Honsiu, nieopodal półwyspu Oga, znajduje się najniżej położony punkt Japonii, tj. kryptodepresja jeziora Hachirogata (4 m p.p.m.). Dalej na południe dolina rzeki Mogami oddziela Ou od biegnącego równolegle do zachodniego wybrzeża pasma górskiego – Echigo, które z kolei płynnie przechodzi w zajmujące wnętrze wyspy rozległe góry Mikuni. Na wschód od nich wzdłuż wybrzeża Pacyfiku biegnie pasmo Abukuma.
W południowo-wschodniej części Honsiu rozciąga się równina Kanto (13 tys. km2) – największy japoński obszar nizinny, w którego południowej części nad Zatoką Tokijską leży stolica państwa – Tokio. Samą zatokę zaś od otwartego oceanu oddzielają nizinne półwyspy Miura i Boso. Na zachód od Alp Japońskich leżą pasma górskie Ryohaku, Ibuki oraz Yoro. Na północ od nich głęboko w Morze Japońskie wcina się, w przeważającej części nizinny, półwysep Noto, a na południe od owych gór rozpościera się niewielka nizina Nobi. W jej centralnej części, nad zatoką Ise, leży główne miasto Chubu – Nagoja.
Na południowym zachodzie kraju położona jest trzecia pod względem wielkości wyspa Kiusiu, oddzielona od Honsiu wąską cieśniną Kanmon, a od Sikoku cieśniną Bungo. Mające południkowy przebieg góry Kiusiu, których kulminacją jest położony w środkowo-północnej części wyspy szczyt Kuju (1 788 m n.p.m.) zajmują większość jej obszaru. Na północnym, przylegającym do Morza Japońskiego wybrzeżu znajduje się największe miasto Kiusiu – Fukuoka. Silnie rozczłonkowane wybrzeża przybrały postać licznych półwyspów: Osumi i Satsuma na południu oraz Shimabara, Nishisonogi i Nagasaki na zachodzie. Ponadto, nieopodal występują liczne mniejsze wyspy i archipelagi: Cuszima, Iki, Amakusa, czy Goto.
Budowa geologicznaBudowa geologiczna Wysp Japońskich jest bardzo skomplikowana. Występują tu fragmenty starej skorupy kontynentalnej wieku prekambryjskiego, obszary zbudowane ze skał paleozoicznych, mezozoicznych i kenozoicznych z dużą ilością skał wulkanicznych powstałych od miocenu do dnia dzisiejszego.Od kontynentu azjatyckiego Wyspy Japońskie oddziela Morze Wschodniochińskie, którego podłoże zbudowane jest ze skorupy oceanicznej wieku mioceńskiego.KlimatObszar Japonii jest zróżnicowany klimatycznie co związane jest z dużą rozciągłością południkową kraju. Wyspy Japońskie leżą w dwóch w strefach klimatycznych: - klimat umiarkowany ciepły - północ - klimat podzwrotnikowy - południe Średnia temperatura powietrza w zimie waha się od -5° do -12° na Hokkaido, 2-6°C w środkowej strefie wybrzeża Honsiu, 6-17:deg;C na Kiusiu. W sierpniu średnie temperatury kształtują się od 21°C na Hokkaido do 27°C na Honsiu i Kiusiu. Roczna suma opadów atmosferycznychjest zróznicowana regionalnie i przedstawia się następująco: - 800 - 1500 mm - Hokkaido i wybrzeże Morza Japońskiego - 2000 - 4000 mm - Honsiu i Sikoku Maksimum opadów przypada na okres letnich monsumów znad Pacyfiku.
Flora i FaunaKlimatyczne zróżnicowanie Japonii sprawia, że szata roślinna jest niezwykle bogata i przyciąga uwagę swoim pięknem. Biolodzy sklasyfikowali na Wyspach Japońskich około 5 tysięcy gatunków roślin naczyniowych, z czego większość należy do tzw. roślinności reliktowej. Ponad 60% powierzchni kraju zajmują lasy. Lasy równikowe spotkamy na Wyspach Riukiu, gdzie rosną drzewiaste paprocie, drzewa kamforowe, palmy oraz morwy. Wyspa Kiusiu obfituje w lasy podzwrotnikowe, w których rosną cedry japońskie liczące 2000 lat. Cedry rosną do wysokości 1000 m n.p.m. Podobna roślinność pokrywa południową część Honsiu i Sikoku. Na Kiusiu powyżej 1000 m n.p.m. występują lasy mieszane z przewagą drzew liściastych takich jak: buk, brzoza, dąb. Rosną też różne gatunki klonów, a poza tym kasztany karłowate i magnolie.
|
Południowe zwieńczenie Wysp Japońskich stanowi długa na 1000 km girlanda wysp Nansei, które dzielą się na położone bliżej Kiusiu Satsunan oraz dalsze Riukiu na czele z Okinawą.
Do Japonii należą też inne grupy przeważnie wulkanicznych wysp, a więc leżące ok. 2000 km na południe od Tokio Ogasawara i Kazan oraz położone bliżej Honsiu wyspy Izu. Razem określane są one mianem wysp Nanpo i wyznaczają granicę pomiędzy Pacyfikiem a Morzem Filipińskim, na którym znajdują się jeszcze położone na wschód od Okinawy wyspy Daito.
Ta sama roślinność porasta tereny centralnej części Honsiu na wysokości 1500 – 2700 m n.p.m. oraz na Hokkaido do 700 m n.p.m. Na północy Hokkaido rosną za to lasy iglaste. Wśród drzew iglastych często występującym drzewem jest sosna japońska. W górach dominuje piętrowy rozkład roślinności. Powyżej lasów można dojrzeć piętra kosodrzewiny i roślinności alpejskiej. Na terenach, gdzie średnia temperatura wynosi poniżej 6 °C swoje miejsce znalazły subarktyczne lasy mieszane lub iglaste. W ich skład wchodzą: świerk syberyjski, świerk yesso, jodła syberyjska, niebieska oraz sakhalan. Poza tym obszar całej Japonii porastają lasy bambusowe. Pewne gatunki kwiatów i drzew mają dla mieszkańców kraju szczególne znaczenie. Wspomniany bambus stanowi symbol pokonywania trudów oraz wewnętrznej siły, ze względu na swoją giętką i wytrzymałą strukturę. Sosna natomiast kojarzy się z długowiecznością. Japonia nazywana Krajem Kwitnącej Wiśni wzięła tą nazwę od wszechobecnych drzew wiśni o pięknych kwiatach, które zakwitają, aby w krótkim czasie opaść na ziemię. Piękno i krótki żywot kwiatów skłaniają do refleksji nad zmiennością świata oraz przemijalnością życia. Wśród wspaniałych krajobrazów przyrody zadomowiło się sporo gatunków zwierząt. Niezwykle rzadko spotykanym przedstawicielem fauny jest salamandra olbrzymia, osiągająca 1,5 m długości. Zamieszkuje wyspy: Honsiu i Kiusiu. Charakterystycznym mieszkańcem Japonii jest również makak japoński. Z jego postacią możemy się spotkać w japońskiej mitologii, literaturze i sztuce. Gatunek występuje na ośnieżonych terenach górskich, głównie w regionie Tohoku na wyspie Honsiu. W lasach żyją również: niedźwiedzie brunatne, dziki, sarny, borsuki, jelenie wschodnie oraz ptactwo: jastrzębie, albatrosy, kormorany oraz wiele innych. W sumie około 150 gatunków ptaków. Wyspy Japońskie nie są tez pozbawione obecności płazów i gadów: żółwi, jaszczurek oraz węży. W morskich głębinach nie brakuje dużej liczby ryb, skorupiaków oraz ssaków morskich.